ضایعات غذایی در ایران معادل 50 درصد درآمد نفتی - وبلاگ بازآفرینی

به گزارش وبلاگ بازآفرینی، هدر رفت مواد غذایی، یکی از چالش های حوزه غذایی جوامع است که کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. به طوری که گفته می گردد ضایعات غذایی در ایران معادل 50 درصد درآمد نفتی کشور است.

به گزارش مهر، بر اساس آمار های دنیای، حدود یک میلیارد انسان از سوءتغذیه و گرسنگی رنج می برند که از این میان حدود 50 درصد در آسیا و 25 درصد در آفریقا زندگی می کنند. در مقابل، حدود 2 میلیارد نفر در دنیا دچار اضافه وزن و چاقی هستند. از برنامه های مهم سازمان دنیای خواروبار (فائو) و دیگر سازمان های بین المللی، حذف گرسنگی تا خاتمه 2030 در دنیا با همراهی و مشارکت اهالی زمین است.

اخیراً برنامه دنیای غذا که از سوی سازمان ملل متحد ارائه شده بود به خاطر کوشش در مبارزه با گرسنگی و بهبود شرایط صلح در مناطق دچار درگیری، برنده جایزه صلح نوبل سال 2020 میلادی شده است. شاخه یاری غذایی سازمان ملل متحد که عظیم ترین نهاد انسانی دنیا در زمینه امنیت غذایی و برطرف گرسنگی است، اعلام نموده است هنوز یک نهم جمعیت دنیا غذای کافی ندارند؛ لذا احتیاج به همبستگی و همکاری چند جانبه بیش از هر زمانی آشکارتر است.

جلال الدین میرزای رزاز رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، گفت: وقتی در رابطه با غذا صحبت می کنیم می توان آن را از دو بعد امنیت غذایی و ایمنی غذایی مورد کنکاش و آنالیز قرار داد که دو مقوله کاملاً متفاوت و جدا از هم هستند.

وی اضافه کرد: در آنالیز امنیت غذایی بر اساس تعاریف مختلف بین المللی پارامتر های مختلفی ارائه شده است که اهم آن ها 4 پارامتر و شاخص است.

میرزای رزاز گفت: در حال حاضر در کشور در مقوله امنیت غذایی با سه چالش اساسی و ریشه دار روبرو هستیم.

وی اضافه کرد: کرونا در ابعاد دنیای و ملی، تحریم های شدید و ناجوانمردانه مالی و شرایط مالی ناپایدار، سه چالش اساسی در مقوله امنیت غذایی است.

میرزای رزاز ادامه داد: متأسفانه این سه عامل در صورت ادامه دار شدن در دراز مدت می تواند امنیت غذایی را در کشور تحت الشعاع قرار دهد و خسارات و صدمات جبران ناپذیری را به سلامت جامعه وارد نماید، لذا ضرورت آنالیز، واکاوی موضوع و ارائه راه چاره های کارشناسی و تخصصی برای برقراری امنیت غذایی کشور بیش از هرزمان دیگری احساس می گردد.

در دوران شیوع کرونا، اما ایران توانست از معدود کشور های دنیا باشد که حتی در مقایسه با کشور های توسعه یافته تنوع و کفایت مواد غذایی را در کشور چه به لحاظ فراوانی و چه به لحاظ دسترسی فیزیکی فراهم نماید تا جایی که در روز هایی که در اروپا فروشگاه های عرضه مواد غذایی توسط مردم غارت می شد، در ایران گویی اتفاقی نیفتاده و در شرایط کاملاً عادی تنوع، ارائه و کفایت محصولات و مواد غذایی کاملاً حفظ شده بود، گرچه این فراوانی و تنوع بر اساس تعریف امنیت غذایی یکی از شاخص های لازم و مهم می باشد، ولی بر اساس پارامتر های دیگر تعریف امنیت غذایی کافی نیست.

در همین رابطه، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، گفت: عوامل سه گانه و تهدیدآمیز امنیت غذایی، عمدتاً مداخله دولتمردان، سیاستمداران و مسئولین اجرایی کشور را می طلبد که ضرورت توجه به آن ها در شرایط هشدار و قرمز واقع شده است. اما مردم نیز با ورود به نحوه مصرف و توجه به آموزه های اعتقادی، مذهبی، ملی و اخلاقی می توانند تا حدود زیادی مانع بروز نا امنی غذایی در کشور باشند که ضروری است تک تک هموطنان با درک شرایط موجود به سهم خود در برقراری امنیت غذایی مشارکت کنند.

بر اساس مطالعات و آمار های ارائه شده هر سال 1/3 میلیارد تن ضایعات مواد غذایی در دنیا وجود دارد که این ضایعات معادل یک سوم کل مواد غذایی فراوری شده برای مصرف انسان ها است و می تواند غذای کافی برای 2 میلیارد نفر انسان گرسنه را در سال فراهم نماید. در کشور ما نیز بر اساس آنالیز های به عمل آمده حدود 30 درصد ضایعات غذا از چرخه فراوری تا مصرف وجود دارد. چرخه و زنجیره غذا از مزرعه آغاز می گردد و پس از طی چرخه فرآوری و عرضه به سفره ها می رسد.

بر اساس گزارش سازمان دنیای خواربار و کشاورزی (فائو)، هر روز به ازای هر نفر 134 کیلوکالری غذا در ایران به هدر می رود، یعنی سرانه هدر رفت روزانه غذا در ایران 134 کیلوکالری است. سهم ایران از کل غذایی که هر سال در دنیا به هدر می رود 2.7 درصد اعلام شده است.

ضایعات مواد غذایی در ایران معادل 35 میلیون تن است این در حالی است که در اتحادیه اروپا با 27 کشور عضو، تنها 90 میلیون تن مواد غذایی راهی زباله ها می گردد. یک پژوهش علمی ارزش مادی ضایعات مواد غذایی در ایران را 15 میلیارد دلار برآورد نموده که اگر این رقم را با درآمد نفتی در شرایط غیر تحریم مقایسه کنیم، متوجه می شویم که مردم ما معادل تقریباً 50 درصد درآمد نفتی کشور را با ضایعات غذا به سطل زباله می ریزند. بیشترین ضایعات غذا در ایران مربوط به نان، میوه، برنج و سبزیجات است.

ساماندهی و ورود اورژانسی کشور جهت جلوگیری از آمار 30 درصدی ضایعات غذا در کشور با آموزش و ارتقا فرهنگ عمومی جامعه در جهت اصلاح الگو های ناصواب مصرف که متأسفانه در بسیاری از خانواده های شهری نهادینه شده است، می تواند تا حدود زیادی ناامنی غذایی را از ما دور کند و در صورت طولانی بودن یا تداوم وضع موجود آن را به تأخیر بیندازد.

تأثیر سوءتغذیه در انواع مختلف آن (اختلالات رشد، کمبود ریزمغذی ها و همچنین اضافه وزن و چاقی) بر اقتصاد دنیای 3.5 تریلیون دلار در سال تخمین زده شده است. افزایش مداوم گرسنگی از سال 2014 همراه با افزایش چاقی، به روشنی احتیاج به تسریع و افزایش اقدامات تقویت نظام های غذایی و محافظت از معیشت مردم را نشان می دهد.

زهرا عبداللهی مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که سوءتغذیه بچه ها یک شاخص بین المللی در حوزه ناامنی غذایی است و به وسیله این شاخص شرایط امنیت غذایی کشور ها را تخمین می زنند، اضافه کرد: به دلیل اقداماتی که طی دو دهه گذشته در کشور اجرا شده، بیش از 75 درصد میزان سوءتغذیه در بچه ها زیر پنج سال کاهش پیدا نموده است. در عین حال همچنان این نگرانی را در مناطق کم برخوردار داریم. زیرا نسبت به متوسط کشوری سوءتغذیه در این مناطق مقداری بیشتر است.

نظام های غذایی آینده ما باید ضمن حفظ منابع طبیعی و تنوع زیستی و مقابله با چالش هایی مانند تغییر اقلیم، رژیم های غذایی و سالم برای همه و معیشت مناسب و معقول برای کشاورزان و کارکنان سیستم های غذایی فراهم کنند. این امر به طرح های بهتر حمایت اجتماعی و فرصت های جدیدی که در پرتو دیجیتال سازی و تجارت الکترونیکی پدیدار می شوند و همچنین اقدامات کشاورزی پایدارتر که منابع طبیعی زمین، سلامت ما و آب و هوا را حفظ می کنند، احتیاج دارد.